ΤΑΞΙΚΕΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εισαγωγή

H παρούσα εργασία έχει ως αφετηρία την ιδέα ότι οι τάξεις συνιστούν «πραγματικές ή δυνητικές δυνάμεις που έχουν την ικανότητα να μεταμορφώνουν την κοινωνία και γι’ αυτό κατέχουν ξεχωριστή θέση στην κοινωνιολογική θεωρία».¹Θεωρούμε ότι η ταξική θέση των ατόμων προσδιορίζεται από την αντικειμενική τους ένταξη στο πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων και είναι ανεξάρτητη από τις προθέσεις και τις επιθυμίες τους και επομένως η προσέγγισή τους δεν μπορεί παρά να είναι ολιστική. Όμως η ολιστική προσέγγιση των τάξεων μπορεί και πρέπει να συμπληρώνεται με εμπειρικές προσεγγίσεις που να αναδεικνύουν τους συγκεκριμένους βιωματικούς τους κόσμους και τις υποκειμενικότητες που διαμορφώνονται στο πλαίσιό τους. Επειδή η συγκεκριμένη διαμόρφωση των τάξεων είναι το «προσωρινό» αποτέλεσμα του κοινωνικού και τεχνικού καταμερισμού της εργασίας που λαμβάνει χώρα σ’ έναν κοινωνικό σχηματισμό, η αντιστοίχιση των δομικών κατηγοριών στις εμπειρικές κατηγορίες του πληθυσμού μιας συγκεκριμένης κοινωνίας δεν είναι δυνατή παρά μόνο με πολύ γενικό τρόπο.

ΜΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

---

Στα πλαίσια προηγούμενης εργασίας μας (Πετράκη, Γεωργία, 2004) είχαμε διατυπώσει ως υπόθεση εργασίας ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες λαμβάνουν χώρα έντονες ταξικές αναδιαρθρώσεις που μεταβάλλουν τον κοινωνιολογικό χάρτη της ελληνικής κοινωνίας. Η έμφαση στην υπόθεση εργασίας μας τοποθετείται στην διαδικασία εσωτερικής διαφοροποίησης της εξαρτημένης εργασίας που πλέον συνιστά κυρίαρχη κοινωνική κατάσταση στην ελληνική κοινωνία. Η ανάπτυξη της μισθωτής (εξαρτημένης) εργασίας¹ στην ελληνική κοινωνία συμπίπτει με τη μείωση της (εθνικής) εργατικής τάξης και την ανάπτυξη μισθωτών τεχνικών/επιστημονικών/διευθυντικών επαγγελμάτων αλλά και την ανάπτυξη μιας «νέας» εργατικής τάξης της οποίας η στατιστική πρόσληψη είναι ατελής ή και ανύπαρκτη. Ο προσδιορισμός «νέας» εργατικής τάξης είναι καθαρά περιγραφικός και παραπέμπει στην υπόθεση εργασίας ότι οι εξαρτημένοι εργαζόμενοι στο χώρο της υλικής παραγωγής² (αγροτικής, βιομηχανικής και βιοτεχνικής) προέρχονται κατά κύριο λόγο από τους μεταναστευτικούς πληθυσμούς που συρρέουν μαζικά στην ελληνική κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες.